Olijfolie Extra Vergine behoort tot een van de meest natuurlijke en gezondste vetten en voedingsmiddelen. Olijfolie is een traditioneel product uit het Middellandse Zeegebied, waar het veelvuldig gebruikt wordt. Naast gezond is het ook ontzettend lekker en veelzijdig toepasbaar. Ik ben ermee opgegroeid, het is voor mij dus vanzelfsprekend dat het dagelijks bij het tafeldekken op tafel komt te staan. Olijfolie Extra Vergine is een puur product en maakt daarom deel uit mijn dagelijkse dieet. Sinds ik een eigen olijfboomgaard bezit, ben ik het nog extra gaan waarderen.
Wat is Olijfolie?
Olijfolie is een plantaardige olie die gewonnen wordt door de persing van olijven, de vruchten van de olijfboom. Hij is een uniek product dat niet alleen heerlijk maar ook gezond is.
We noemen Extra Vergine Olijfolie de olie die uit de eerste persing wordt gewonnen, dit is een van de zuiverste en gezondste vetten die we kennen.
Hij is namelijk rijk aan het onverzadigde oliezuur, die een gunstige uitwerking heeft op hart en bloedvaten en het verouderingsproces afremt. Hij verlaagt het gehalte aan zogenaamde slechte cholesterol en verhoogt het gehalte aan goede cholesterol. Olijfolie is zowel verhit als onverhit licht verteerbaar. De olie is rijk aan vetzuren, Vitamine A, D en E, en helpt tegen spijsverteringsmoeilijkheden, bot veroudering en aderverkalking.
Extra Vergine Olijfolie heeft bovendien een licht laxerende werking. Wie aan artritis lijdt, kan zijn stijve gewrichten in masseren met olijfolie. In de oudheid werden - bij hoofdpijn of migraine - de slapen ermee ingewreven en bij ontstoken tandvlees werd het tandvlees ermee gemasseerd!
Olijfolie wordt in Italië ook het vloeibare goud genoemd, niet alleen vanwege de kleur, maar ook door zijn gezonde werking. In de Italiaanse keuken wordt veel olijfolie gebruikt, de meeste Italianen zijn ook zeer kritisch op de kwaliteit ervan.
Een stukje Geschiedenis
De mensheid is al lang met olijfolie bekend, de oudste gegevens tonen aan dat deze olie al 4000 jaar voor Christus gebruikt werd. Rond 1200 voor Christus brachten de Feniciërs de olijfboom naar Italië. Oorspronkelijk is de olijfboom afkomstig uit het oostelijk deel van het Middellandse Zeegebied (op Kreta stonden al rond 3500 voor Christus olijfboomgaarden). De mediterrane volken kenden bovennatuurlijke krachten toe aan olijfolie en gebruikten hem bij erediensten. De Egyptenaren beschouwden olijfolie als een geschenk van de goden en de Israëlieten zalfden er hun koningen mee in.
De Etrusken gebruikten olijfolie als eersten in de keuken. Daarvoor werd olijfolie vooral gebruikt als geneesmiddel, om het lichaam in te wrijven, om parfums mee te maken of als brandstof in lampen.
Smaak en Kleur
De smaak van olijfolie is afhankelijk van de soorten olijven die gebruikt zijn, maar ook de bodemgesteldheid en de weersomstandigheden op de locatie van de olijfboomgaarden.
Een olijfolie kan zoet, bitter, pittig, fruitig, amandelachtig, etc. zijn. Sommige experts kunnen zelfs proeven of een olie uit noord, midden of zuid Italië of uit een ander land komt! De kleur van olijfolie varieert tussen verschillende tinten groen en geel, afhankelijk van de soort olijfboom. Er zijn namelijk meer dan 500 variëteiten: Leccino, Frantoio, Pendolino, Casaliva, Pisciottana, Coratina, Moraiolo, Biancolilla, Carboncella, Taggiasca, Moorse, Carolea, enz. enz., elk van hen met verschillende eigenschappen die variëren van regio tot regio en zelfs van plaats tot plaats.
Kleur kan dus bij olijfolie geen kwaliteitsgraadmeter zijn!
Waarom olijfolie Extra Vergine
De hoofdbestanddelen van olijfolie zijn het onverzadigde oliezuur en het verzadigd vetzuur Palmitine zuur. De enkelvoudig onverzadigde vetten hebben de neiging de slechtere vetten in het menselijk lichaam te vervangen (cholesterol verlagend) en kunnen dus een positieve bijdrage leveren aan de gezondheid.
Olijfolie Extra Vergine bevat ook anti-oxidanten en vitamine E die het verouderingsproces van de cellen helpen te vertragen.
Kies altijd een Italiaanse 'Extra Vergine' olie, dat betekent dat het aan strenge regels voldoet en dat het van de eerste persing afkomstig is. (Als Italiaanse kan ik je uiteraard geen Spaanse, Griekse of Turkse olijfolie aanbevelen! Sorry voor mijn chauvinisme!). Bewaar olijfolie nooit in het warme zonlicht. Olie begint na 18 maanden smaak te verliezen, maar de kwaliteit verandert hier niet door.
Olijfolie die niet aan de kwaliteitseisen voor directe consumptie voldoet, wordt veelal geraffineerd, om de zuurgraad en smaak- en geurdefecten te verwijderen. Er ontstaat dan goedkope geraffineerde olijfolie, die voor consumptie gemengd wordt met 10% of minder Vergine of Extra Vergine olie om er wat smaak aan te geven. Het product heet dan gewoon 'olijfolie' of 'pure olijfolie'. Deze olie bevat nauwelijks nog gezonde stoffen. Gebruik het NIET bij het op smaak brengen van gerechten, het is alleen geschikt voor verhitting. Let dus altijd op dat je Olijfolie Extra Vergine koopt!
Het proces van olijf tot olie
Ik ben bevoorrecht, Agriturismo Villa Bussola heeft namelijk een olijfboomgaard met 430 prachtige exemplaren, waarvan er negentig al 100 jaar oud zijn!
De bomen worden jaarlijks gesnoeid en we hebben ervoor gekozen om er volledig biologisch mee te werken, het natuurlijk proces zijn loop te laten gaan en dat wil zeggen dat we ook geen enkele behandeling geven om specifieke insecten tegen te gaan. Liever kwaliteit dan kwantiteit!
Ieder jaar rond eind oktober / begin november gaan we weken achter elkaar oogsten. Samen met familieleden en leergierige gasten plukken we de olijven, dit gebeurt volledig handmatig. We leggen grote netten onder een boom en met behulp van harkjes (die voor de hogere gedeeltes aan een stok zijn vastgemaakt) kammen we alle olijven van de takken af. De geoogste olijven worden dan ontdaan van het grootste vuil (takjes en bladeren) en in geventileerde kratten verzameld. Aan het einde van de dag wordt de oogst nog eens gecontroleerd: deze keer rollen de olijven over een zeef, blaadjes, takjes en eventuele insecten vallen door de spijlen van de zeef en de olijven worden opgevangen om daarna naar de pers te gaan. Bij il Frantoio worden de olijven tot olie geperst. Dit gaat volgens een modern procedé, waarbij de olijven eerst gewassen worden, dan gemalen/geperst, vervolgens gaat de massa in een eerste centrifuge waar de vaste stof wordt gescheiden van de vloeistof (water en olie), waarna het naar een laatste centrifuge gaat waar het water van de olie wordt gescheiden. Het resultaat: onze eigen heerlijke "Olio Extra Vergine d'Oliva"!
Wil je meer leren over de productie van Extra vergine olijfolie?
Doe eens mee met de olijvenoogst eind oktober! voor meer info
Cosmetica.
Met olijfolie worden zelfs cosmeticaproducten gemaakt: handcrème, bodylotion, zeep, scheerschuim, lip balsem, etc. Deze producten zijn steeds vaker bij reformwinkels en via internet te koop. Hier een paar persoonlijke tips van mij:
Haar = de haren met olijfolie inwrijven en als een masker een half uur laten intrekken, daarna gewoon wassen, het resultaat is een prachtige glans;
Handen & voeten = Je droge handen en voeten ermee insmeren, latex handschoenen / sokken aantrekken, 20 minuten wachten, daarna normaal wassen en je handen en voeten zijn heerlijk zacht.
Gezicht = bij een droge huid: een klein lepeltje olie is voldoende als maskertje om je gezicht ermee in te smeren (eerst je gezicht grondig wassen). Laat de olie 15 minuten inwerken, het liefst met een warm handdoek op je gezicht, daarna gewoon wassen en je huid is mooi zacht.
Zonnecrème = wil je snel bruin worden? Smeer je in met olijfolie en je hebt snel een bruin tintje (Let op! Je kunt wel heel snel verbranden hiermee!)
Italiaanse Olijfolie kopen
De Italiaanse wet over de productie en verkoop van olijfolie is al jaren zeer streng, sinds de nieuwe Europese wetten is een aantal regels hier omtrent versoepeld en wat veel discussies aanwakkert. Wil je zeker zijn dat je goede kwaliteit Extra Vergine Olijfolie koopt, let dan op de etiketten:
- Olio extra vergine di oliva (let op het woord extra dat is de eerste persing!).
- Olio di categoria superiore ottenuto direttamente dalle olive e unicamente mediante procedimenti meccanici (dit betekent dat het op een veilige manier is geperst).
- Olio estratto in Italia da olive coltivate in Italia, dit garandeert dat het 100% Italiaanse olijven zijn (en dus niet gemengd met olijven uit allerlei landen waar mogelijk geen hoge kwaliteitsnormen worden gehanteerd).
- prima spremitura a freddo of estratto a freddo, dit betekent eerste koude persing, dus extra vergine.
- da agricoltura biologica Regime di controllo CE, garantie voor biologisch.
- De houdbaarheidsdatum is 1,5 jaar na de botteling, maar de olie kan ook pas 1 jaar na de persing gebotteld worden, dus let op dat de houdbaarheidsdatum minstens nog een half jaar is!
Feiten
Olijfolie is 100% natuurlijk (als het tenminste geproduceerd is zoals hiervoor aangegeven!)
Olijfolie is heel goed om mee te koken, maar langdurig en meerdere malen verhitten (zoals bij frituren) wordt afgeraden. Dit omdat onverzadigde vetzuren ontleden en radicalen vormen wanneer ze langdurig hoog verhit worden (150°C-200°C). Ze produceren dan diverse stoffen die kankerverwekkend zijn. Gebruik pindaolie (arachideolie) voor het frituren, omdat het hoger verhit kan worden en de prettige eigenschap heeft om minder te ruiken. Bovendien zal het gerecht sneller garen en minder vet absorberen omdat de olie heter wordt.
Bewaar tip: olijfolie verliest deels zijn kwaliteit door licht, warmte en zuurstof. Een donkere goed afsluitbare fles en een koele plaats zijn een vereiste als het gaat om het bewaren van je extra vergine olijfolie.
Is je olie oud, gebruik het dan alleen voor het koken!
Toepassing in de keuken.
Olijfolie is veelzijdig want erg geschikt voor koken, bakken en braden. In Italië worden er zelfs koekjes en taarten met olijfolie gemaakt. Toch komt Extra Vergine Olijfolie on verhit pas echt tot zijn recht: heerlijk puur op brood, in soepen, bij gegrilde vlees-, vis- en groentegerechten, als dressings in salades (puur of gemengd), bij het marineren van vlees en vis, bij pastagerechten.....